چاقی و اضافه وزن چیست؟

چاقی و اضافه وزن شرایط پزشکی هستند که شامل چربی بیش از حد بدن می شوند. در حالی که آنها اغلب با هم وجود دارند، اما از نظر شدت متفاوت هستند. اضافه وزن به داشتن مقدار بیش از حد وزن بدن در مقایسه با وزنی که برای یک قد مشخص سالم در نظر گرفته می شود، اشاره دارد، در حالی که چاقی شامل داشتن مقدار قابل توجهی چربی بدن نسبت به آنچه که سالم تلقی می شود، است. هم اضافه وزن و هم چاقی می توانند خطر ابتلا به مشکلات مختلف سلامتی را افزایش دهند.

علل چاقی
شایع ترین علل چاقی عبارتند از:
1. پرخوری: مصرف کالری بیشتر از حد نیاز منجر به افزایش وزن می شود.
2. سبک زندگی بی تحرک: عدم فعالیت بدنی یا ورزش باعث افزایش کالری و سوزاندن کمتر چربی می شود.
3. ژنتیک: برخی عوامل ژنتیکی ممکن است افراد را مستعد چاقی کنند.
4. داروها: برخی از داروها می توانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث افزایش وزن شوند.
5. عوامل روانی: خوردن احساسی یا پرخوری ناشی از استرس می تواند منجر به چاقی شود.
6. عدم تعادل هورمونی: شرایطی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) و کم کاری تیروئید ممکن است به افزایش وزن کمک کند.
7. انتخاب سبک زندگی: مصرف غذاهای ناسالم، کمبود خواب و مصرف بیش از حد الکل می تواند منجر به چاقی شود.

خطرات چاقی برای سلامتی
چاقی خطر ابتلا به مشکلات متعدد سلامتی را افزایش می دهد، از جمله:
1. بیماری های قلبی عروقی: فشار خون بالا، بیماری قلبی و سکته مغزی در افراد چاق بیشتر است.
2. دیابت نوع 2: چاقی یک عامل خطر اصلی برای ابتلا به دیابت است زیرا چربی اضافی بدن می تواند باعث مقاومت به انسولین شود.
3. سندرم متابولیک: مجموعه ای از شرایط که شامل فشار خون بالا، سطح قند خون بالا و سطوح غیرطبیعی کلسترول است که خطر بیماری قلبی و سکته را افزایش می دهد.
4. آپنه خواب: چاقی با احتمال بیشتر آپنه خواب مرتبط است، که می تواند منجر به سایر مشکلات سلامتی مانند فشار خون بالا و مشکلات قلبی عروقی شود.
5. سرطان ها: چاقی با افزایش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان از جمله سرطان سینه، روده بزرگ، آندومتر، کلیه، پانکراس و مری مرتبط است.
6. استئوآرتریت: اضافه وزن می تواند فشار مضاعفی بر مفاصل وارد کند و خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد.
7. مسائل مربوط به سلامت روان: چاقی ممکن است در افزایش احتمال افسردگی و اضطراب نقش داشته باشد.

اندازه گیری چربی بدن
چربی بدن را می توان با روش های مختلفی اندازه گیری کرد، از جمله:
1. اندازه گیری چین خوردگی پوست: یک متخصص مراقبت های بهداشتی ضخامت چین های پوست را در نقاط خاصی از بدن اندازه گیری می کند.
2. نسبت دور کمر به باسن: نسبت بین دور کمر و دور باسن برای ارزیابی توزیع چربی بدن محاسبه می شود.
3. تجزیه و تحلیل امپدانس بیوالکتریکی (BIA): یک دستگاه الکترونیکی مقاومت بافت های بدن در برابر جریان الکتریکی را اندازه گیری می کند و تخمینی از درصد چربی بدن ارائه می دهد.
4. توزین هیدرواستاتیک: همچنین به عنوان توزین زیر آب شناخته می شود، این روش شامل اندازه گیری وزن فرد در آب و هوا، ارائه اندازه گیری دقیق تراکم بدن و متعاقباً درصد چربی بدن است.
5. جذب سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DXA): یک اسکنر تخصصی اشعه ایکس میزان چربی، استخوان و بافت بدون چربی بدن را اندازه گیری می کند.

شاخص توده بدن (BMI)
BMI محاسبه‌ای است که وزن را با قد مقایسه می‌کند و تخمینی از چربی بدن را بر اساس داده‌های جمعیت ارائه می‌کند. به عنوان وزن (بر حسب کیلوگرم) تقسیم بر مجذور قد (بر حسب متر) تعریف می شود. در حالی که اندازه گیری دقیق چربی بدن نیست، BMI می تواند برای طبقه بندی افراد به دسته هایی مانند کم وزن، وزن طبیعی، اضافه وزن و چاق استفاده شود.

نقش فعالیت بدنی در مدیریت چاقی
فعالیت بدنی نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت چاقی دارد. ورزش منظم به سوزاندن کالری، کاهش چربی بدن و بهبود سلامت کلی کمک می کند. توصیه ها شامل حداقل 150 دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط یا 75 دقیقه فعالیت هوازی با شدت شدید در هفته، همراه با فعالیت های تقویت کننده عضلات در دو یا چند روز در هفته است.

نقش رژیم غذایی در درمان چاقی
یک رژیم غذایی متعادل و مغذی برای مدیریت چاقی ضروری است. اجزای کلیدی عبارتند از:
1. مصرف کالری کمتر از آنچه برای حفظ وزن فعلی بدن لازم است.
2. خوردن انواع میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، منابع پروتئین بدون چربی و لبنیات کم چرب.
3. محدود کردن مصرف غذاهای فرآوری شده، نوشیدنی های شیرین و چربی های ناسالم (ترانس و اشباع).
4. تمرین کنترل سهم برای جلوگیری از پرخوری.
5. نوشیدن آب فراوان در طول روز.
6. مشاوره با یک متخصص تغذیه یا متخصص مراقبت های بهداشتی برای راهنمایی شخصی در مورد تغییرات رژیم غذایی.

در نتیجه، چاقی و اضافه وزن شرایط پزشکی هستند که در نتیجه چربی بیش از حد بدن ایجاد می شوند. آنها می توانند ناشی از عوامل مختلفی مانند پرخوری، سبک زندگی بی تحرک، استعدادهای ژنتیکی، داروها، استرس روانی، عدم تعادل هورمونی و انتخاب سبک زندگی باشند. چاقی با طیف وسیعی از خطرات سلامتی مرتبط است و باید از طریق تغییرات رژیم غذایی، فعالیت بدنی منظم و مداخلات پزشکی در صورت لزوم مدیریت شود.

منبع مطلب مجله پزشکی سلامتی زندگی سبز می باشد.